............................................

 

D.Lgs. 81/08

coordinato con le integrazioni e modifiche del

D.Lgs. 106/2009

 

A CURA DELLA REDAZIONE DI OLYMPUS

aggiornato a settembre 2009


Per il testo vigente a cura della redazione di Olympus si rimanda all'apposita sezione

............................................

Testo D.Lgs. 81/08 coordinato con il D.Lgs. 106/09 in pdf

 


 

 

Giurisprudenza Collegata: Cass. Pen. 38118/2010; Tribunale di Ivrea 29 luglio 2010; Corte di Appello di Trieste, 21 maggio 2010; Cass. Pen. 37173/2010; Cass. Pen. 40499/2010; Cass. Pen. 32144/2010; Cass. Pen. 35943/2010; Cass. Pen. 42469/2010;T.A.R. Lombardia 7715/2010;Cass. Pen. 45359/2010; CdS. 8555/2010;Tribunale di Milano, 12 agosto 2010, 3488; Cass. Pen. 45860/2010; Cass.Pen. 2814/2011;Cass. Pen. 2555/2011; Cass. Pen. 1791/2011; Cass. Pen. 115/2011; Cass. Pen. 5597/2011; Cass. Pen. 5004/2011; Cass. Pen. 2816/2011;Cass. Pen. 2305/2011; Cass. Pen. 5040/2011; Cass. Pen. 6806/2011; Cass. Pen. 8277/2011;Cass. Pen. 5005/2011; T.A.R. 115/2011; Cass. Pen. 9917/2011;T.A.R. Piemonte 366/2011;Cass. Pen. 2335/2011; Cass. Pen. 12027/2011; Cass. Pen. 13769/2011;Cass. Pen. 13749/2011; T.A.R. Lombardia - Brescia, 549/2011;
Corte di Appello 11 febbraio 2011; Trib. Trento, 07 febbraio 2011; Trib. Napoli, 04 febbraio 2011; Cass. Pen. 44881/2011; Cass. Pen. 16436/2011; Trib. Pisa 399/2011; Trib. Trento, 07 marzo 2011;Cass. Pen. 19312/2011; Cass. Civ. 10018/2011; Cass. Pen. 21780/2011; Cass. Pen. 22334/2011; Cass. Pen. 15177/2011;T.A.R. Liguria, 867/2011;Cass. Pen. 21032/2011; Cass. Pen. 23292/2011; Cass. Pen. 22239/2011; Tribunale di Genova, 22 aprile 2011; Cass. Pen. 24280/2011; Cass. Pen. 23430/2011; Cass. Pen. 23968/2011;Cass. Pen. 23314/2011; Cass. Pen. 23316/2011; Trib, Trieste, 07 giugno 2011; Trib. Monza 05 maggio 2011; Cass. Pen. 25205/2011; Cass. Pen., 25663 /2011; Cass. Pen. 28779/2011; Trib. Trieste, 07 giugno 2011; Trib. Genova, 30 maggio 2011; Cass. Pen. 27729/2011; CdS 4353/2011; Cass. Pen. 28780/2011; Cass. Pen. 28898/2011; Corte di Appello di Milano, 08 giugno 2011; Cass. Pen. 28897/2011; Cass. Pen. 28893/2011; Cass. Pen. 28892/2011; Tribunale di Trento, 21 giugno 2011; T.A.R. Basilicata 456/2011; Cass. Pen. 34373/2011; Tribunale di Milano, 3 agosto 2011; Cass. Pen. 33282/2011; T.A.R. Lombardia 1242/2011; Cass. Pen. 34903/2011; Cass. Pen. 34365/2011; Cass. Pen. 36605/2011; T.A.R. Lazio, 01 aprile 2011, n. 2907; Corte di appello di Brescia, 21 dicembre 2011; Tribunale di Trento, 18 luglio 2011; Cass. Pen. 38942/2011; Cass. Pen. 38771/2011; Tribunale di Torino, Seconda Corte di Assise, 14 novembre 2011; Cass. Pen. 38854/2011; Cass. Pen. 42021/2011; Cass. Pen. 42018/2011; Corte di Giustizia CE, C-312/11; Cass. Pen. 43645/2011; Trib. di Udine, Sez. Pen., 6 dicembre 2011; Tribunale di Aosta, 27 settembre 2011; Cass. Pen. 46837/2011; Trib. Pisa, Sez. Pen, 1756/2011; Cass. Pen. 46784/2011; Trib. Firenze, 09 febbraio 2011; Cass. Pen. 46849/2011; Cass. Pen. 48606/2011; Cass. Pen. 47866/2011; C.d.S. 5421/2011;TAR Puglia, 117/2012; C.d.S. 212/2012; Cass. Pen. 638/2012; Cass. Pen. 3563/2012; Cass. Pen. 1372/2012; Cass. Pen. 2694/2012; Cass. Pen. 2853/2012; Cass. Pen. 4397/2012; Cass. Pen. 6400/2012; Cass. Pen. 6398/2012; Cass. Pen. 7068/2012; Cass. Pen. 7611/2012; Cass. Pen. 7885/2012; Cass. Pen. 7904/2012; Cass. Pen. 10702/2012; Cass. Pen. 6643/2012; Trib. di Monza, 9 gennaio 2012; Cass. Pen. 10704/2012; Cass. Pen. 11425/2012; Trib. Milano, 27 febbraio 2012; Cass. Pen. 13553/2012; Cass. Pen. 13952/2012; Trib. La Spezia, 23 marzo 2012; Cass. Pen. 13986/2012; Cass. Pen. 15206/2012; Cass. Pen. 15748/2012; Cass. Pen. 19416/2012; Cass. Pen. 17226/2012; Cass. Pen. 18140/2012; Cass. Pen. 18097/2012; TAR Molise 145/2012; Cass. Pen. 18926/2012; C.d.S. 564/2012; Cass. Pen. 20273/2012; Cass. Pen. 21701/2012; Trib. Taranto 13 agosto 2012; Cass. Pen. 23218/2012; Cass. Pen. 25739/2012; Cass. Pen. 27934/2012; Cass. Pen. 27267/2012; Trib. Brescia, 29 maggio 2012, n. 1526; Trib. Milano, 14 febbraio 2012; Cass. Pen. 28136/2012; Cass. Pen. 29389/2012; Cass. Pen. 28410/2012; Cass. Pen. 28665/2012; Cass. Pen. 28978/2012; Trib. Bologna, 16 luglio 2012; Trib. Palermo, Sez. Pen., 20 giugno 2012; Tribunale di Monza, 14 maggio 2012; Trib. Aosta, Sez. Pen., 02 marzo 2012; Tribunale di Bologna, Sez. Pen. 13 aprile 2012; Cass. Pen. 29861/2012; Cass. Pen. 33502/2012; Cass. Pen. 33567/2012; Cass. Pen. 34141/2012; Cass. Pen. 34759/2012; Tar Lazio, 27 settembre 2012, n. 3471; Corte di Appello di Lecce Taranto, 16 maggio 2012; Cass. Pen. 35921/2012; Trib. Terni 07 giugno 2012; Cass. Pen. 35827/2012; Trib. di Parma, 258/2012; Cass. Pen. 36284/2012; Cass. Pen. 35909/2012; Cass. Pen. 40070/2012; Cass. Pen. 37335/2012; Trib. di Monza, 03 settembre 2012; Cass. Pen. 37304/2012; Cass. Pen. 37319/2012; Cass. Pen. 37334/2012; Cass. Pen. 41063/2012; Cass. Pen. 40817/2012; Cass. Pen. 40894/2012; Cass. Pen. 42494/2012; Trib. di Varese, 28 giugno 2012; T.A.R. Abruzzo-l'Aquila 467/2012; Cass. Civ. 33073/2012; Trib. di Roma, 30 maggio 2012; Cass. Pen. 43500/2012; Cass. Pen. 43453/2012; Cass. Civ. 21135/2012; Cass. Civ. 19707/2012; Cass. Pen. 44204/2012; Cass. Pen. 45831/2012; Cass. Pen. 45830/2012; Cass. Pen. 46222/2012; Cass. Pen. 47613/2012; Cass. Pen. 49821/2012; Cass. Pen. 48230/2012; Cass. Pen. 48219/2012; Cass. Pen. 49031/2012; Cass. Pen. 48271/2012; Trib. di Padova, 16 gennaio 2013; Cass. Pen. 1244/2013; Cass. Pen. 1447/2013; Cass. Pen. 515/2013; Cass. Pen. 3117/2013; Trib. Firenze 4516/2013; Cass. Pen. 1857/2013; Trib. Como 129/2013; Cass. Pen. 2080/2013; Cass. Pen. 2285/2013; Cass. Pen. 2754/2013; Cass. Pen. 6363/2013; Cass. Pen. 6749/2013; Cass. Pen. 7956/2013; Cass. Pen. 9153/2013; Cass. Pen. 9505/2013; Corte di Assise d'Appello n. 81/2013; T.A.R. Lombardia 181/2013; Cass. Pen. 4614/2013; Cass. Pen. 10608/2013; Cass. Pen. 10733/2013; Cass. Pen. 11442/2013; Cass. Pen. 11834/2013; Cass. Pen. 12293/2013; Cass. Pen. 11492/2013; Cass. Pen. 13733/2013; Cass. Pen. 15717/2013; Cass. Pen. 15881/2013;Cass. Pen. 16266/2013; Trib. di Bologna, 18 febbraio 2013; Trib. di Taranto, 06 febbraio 2013; Cass. Pen. 18568/2013; Cass. Pen. 18651/2013; Trib. La Spezia 237/2013; Cass. Pen. 20125/2013; Cass. Pen. 20970/2013; Cass. Pen. 21268/2013; Cass. Pen. 21628/2013; Cass. Pen. 23670/2013; Cass. Pen. 26420/2013; Cass. Pen. 27774/2013; Cass. Civ. 17178/2013; Cass. Pen. 30206/2013; Trib. di Brescia, 2359/2013; Cass. Pen. 25647/2013; Cass. Pen. 31304/2013; Cass. Pen. 31300/2013; Cass. Civ. 18267/2013; Cass. Pen. 35827/2013; Cass. Pen. 36398/2013; Cass. Pen. 28187/2013; Cass. Pen. 35115/2013; Cass. Pen. 37559/2013; Cass. Pen. 37738/2013; Cass. Pen. 37747/2013; Cass. Pen. 38129/2013; Cass. Pen. 39491/2013; Cass. Pen. 39779/2013; Cass. Pen. 40590/2013; Cass. Civ. 23068/2013; Cass. Pen. 24764/2013; C.d.S. 4964/2013; Cass. Pen. 42325/2013; Cass. Pen. 42347/2013; Tribunale di Firenze, Sez. Lav., 2795/2013; Cass. Pen. 40589/2013; Cass. Pen. 46782/2013; Cass. Civ. 25758/2013; Cass. Pen. 37761/2013; Cass. Pen. 39158/2013; Cass. Pen. 44482/2013; Trib. Camerino, Ud. 09.04.2013; Cass. Pen. 50597/2013; Cass. Pen. 50605/2013; Cass. Pen. 50966/2013; Cass. Pen. 1511/2014; Corte di Appello di Torino, 3541/2014; Trib. di Milano, 27/2014; Cass. Pen. 956/2014; Cass. Pen. 1260/2014; Cass. Pen. 1471/2014; Cass. Civ. 2455/2014; Cass. Pen. 2862/2014; Cass. Pen. 3145/2014; Cass. Pen. 3684/2014; Cass. Pen. 3717/2014; Cass. Pen. 3719/2014; Cass. Pen. 4961/2014; Cass. Pen. 4968/2014; Cass. Pen. 6370/2014; Cass. Pen. 7342/2014; Cds 2464/2014; Cass. Pen. 7774/2014; Cass. Pen. 9246/2014; Cass. Pen. 9330/2014; Cass. Pen. 9693/2014; Cass. Pen. 10898/2014; Cass. Pen. 10938/2014; Cass. Pen. 12377/2014; Cass. Pen. 13987/2014; Cass. Pen. 14632/2014; Cass. Pen. 15028/2014; Cass. Pen. 15484/2014; Cass. Pen. 18296/2014; Cass. Pen. 18459/2014; Cass. Civ. 10425/2014; Cass. Pen. 17010/2014; Cass. Pen. 18515/2014; Cass. Pen. 20682/2014; Cass. Pen. 21242/2014; Cass. Pen. 21241/2014; Cass. Pen. 22965/2014; Trib. Pisa, 776/2014; T.A.R. Puglia, 1456/2014; Cass. Civ. 11836/2014; Cass. Pen. 17012/2014; Cass. Pen. 18590/2014; Cass. Pen. 22246/2014; Cass. Pen. 22249/2014; Cass. Pen. 22286/2014; Cass. Pen. 22964/2014; Cass. Pen. 23507/2014; Cass. Pen. 25213/2014; Cass. Pen. 25222/2014; Cass. Pen. 25252/2014; Cass. Pen. 27615/2014; Cass. Pen. 27693/2014; Cass. Pen. 27716/2014; Cass. Pen. 29266/2014; Cass. Pen. 30471/2014; Cass. Pen. 30483/2014; Cass. Pen. 30919/2014; Cass. Pen. 31458/2014; Trib. di Sondrio 102/2014; Cass. Pen. 29276/2014; CdS 3779/2014; Cass. Pen. 32133/2014; Cass. Pen. 34267/2014; Cass. Pen. 34759/2014; Cass. Pen. 35966/2014;Cass. Pen. 36257/2014; Cass. Pen. 36268/2014; Cass. Pen. 36277/2014; Cass. Pen. 36350/2014; Cass. Pen. 36438/2014; Cass. Pen. 36510/2014; Cass. Pen. 37312/2014; Cass. Pen. 38100/2014; Cass. Pen. 38343/2014; Cass. Pen. 40527/2014;Cds 3056/2014; Cds. 3072/2014; Cass. Pen. 42309/2014; Cass. Pen. 43168/2014; Trib. Milano, 7017/2014; Cass. Pen. 43427/2014; Cass. Pen. 43846/2014; Cass. Pen. 44106/2014; Cass. Pen. 45228/2014; Cass. Pen. 46437/2014; Tribunale La Spezia 707/2014; Cass. Pen. 46438/2014; Cass. Pen. 46820/2014; Cass. Pen. 47283/2014; Cass. Pen. 49670/2014; Cass. Pen. 49728/2014; Cass. Pen. 49734/2014; Cass. Civ. 26037/2014; Cass. Pen. 51781/2014; Cass. Pen. 52442/2014; Cass. Pen. 52658/2014; Cass. Pen. 53035/2014; Cass. Pen. 45919/2014; Trib. di Bologna 618/2015; T.A.R. Brescia, 948/2015; Cass. Pen. 1282/2015; Cass. Pen. 1284/2015; Cass. Pen. 1702/2015; Cass. Pen. 2177/2015; Cass. Civ. 2679/2015; Cass. Pen. 3264/2015; Cass. Pen. 3290/2015; Cass. Pen. 3693/2015; Cass. Pen. 3705/2015; Cass. Pen. 3766/2015; Cass. Pen. 3809/2015; Cass. Civ. 3957/2015; TAR Puglia, 36/2015; Cass. Pen. 4365/2015; Cass. Pen. 4890/2015; Cass. Pen. 4611/2015; Cass. Pen. 4682/2015; Cass. Pen. 5857/2015; Cass. Pen. 6394/2015; Cass. Pen. 6594/2015; Cass. Pen. 6723/2015; Cass. Pen. 6741/2015; Cds 1516/2015; Cass. Pen. 5983/2015; Cass. Pen. 7783/2015; Cass. Pen. 9158/2015; Cass. Pen. 9159/2015; Cass. Pen. 9795/2015; Cass. Pen. 9864/2015; Cass. Pen. 10023/2015; Cass. Pen. 11129/2015; Cass. Pen. 11130/2015; Cass. Pen. 11605/2015; Cass. Pen. 13858/2015; Cass. Pen. 13859/2015; Cass. Pen. 13865/2015; Cds 3/2015; Cass. Pen. 14010/2015; Cass. Pen. 14012/2015; Cass. Pen. 14141/2015; Cass. Pen. 14167/2015; Cass. Pen. 15172/2015; Cass. Pen. 15696/2015; Cass. Pen. 16397/2015; Cass. Pen. 16402/2015; Cass. Pen. 17119/2015; Cass. Pen. 17163/2015; Cass. Pen. 17385/2015; Cass. Pen. 18073/2015; Cass. Pen. 18442/2015; Cass. Pen. 18877/2015; Cass. Pen. 19131/2015; Cass. Pen. 19606/2015; Cass. Pen. 20045/2015; Cass. Pen. 20550/2015; Cass. Pen. 21304/2015; Cass. Pen. 21450/2015; Cass. Pen. 22038/2015; Cass. Pen. 22032/2015; Trib. Bergamo, 878/2015; Cass. Pen. 22033/2015; Cass. Pen. 22392/2015; Cass. Pen. 22415/2015; Cass. Pen. 22369/2015; Cass. Pen. 22375/2015; Cass. Pen. 22361/2015; Trib. Frosinone 570/2015; Cass. Pen. 22781/2015; Cass. Pen. 22837/2015; Cass. Pen. 22813/2015; Cass. Pen. 23264/2015; Cass. Pen. 24162/2015; Cass. Pen. 24202/2015; Cass. Pen. 24465/2015; Cass. Pen. 24651/2015; Cass. Pen. 24857/2015; Cass. Pen. 26179/2015; Cass. Pen. 26263/2015; Cass. Pen. 26279/2015; Cass. Pen. 26288/2015; Cass. Pen. 26289/2015; Cass. Pen. 26993/2015; Cass. Pen. 26994/2015; Cass. Pen. 26999/2015; Cass. Pen. 27162/2015; Cass. Pen. 27171/2015; Cass. Pen. 27173/2015; Cass. Pen. 27182/2015; Cass. Pen. 27183/2015; Cass. Pen. 28132/2015; Cass. Pen. 28577/2015; Cass. Pen. 28613/2015; Cass. Pen. 28616/2015; Cass. Pen. 28621/2015; Cass. Pen. 29764/2015; Cass. Pen. 29792/2015; Cass. Pen. 29794/2015; Cass. Pen. 29798/2015; Cass. Pen. 31000/2015; Cass. Pen. 31015/2015; Cass. Pen. 31230/2015; Trib. Taranto, GIP, 14 luglio 2015; Cass. Pen. 32761/2015; Cass. Pen. 32754/2015; Cass. Pen. 32852/2015; Cass. Pen. 33018/2015; Cass. Pen. 33503/2015; Cass. Pen. 33779/2015; Cass. Pen. 34208/2015; Cass. Pen. 34289/2015; CdS 5815/2015; Cass. Pen. 34299/2015; Cass. Pen. 34706/2015; Cass. Pen. 34818/2015; T.A.R. Lazio 8765/2015; Cass. Pen. 35332/2015; Cass. Pen. 35336/2015; Cass. Pen. 35339/2015; Cass. Pen. 35534/2015; Cass. Pen. 36040/2015; Cass. Pen. 36024/2015; Cass. Pen. 36035/2015; Cass. Pen. 36473/2015; Cass. Pen. 36474/2015; Cass. Pen. 36882/2015; Cass. Pen. 37595/2015; Cass. Pen. 37597/2015; Cass. Pen. 38346/2015; Cass. Pen. 39363/2015; Cass. Pen. 39360/2015; T.A.R. Lazio, 10661/2015; Cass. Pen. 39861/2015; Cass. Pen. 40043/2015; Cass. Pen. 40565/2015; Cass. Pen. 40596/2015; Cass. Pen. 40710/2015; T.A.R. Campania 2650/2015; Cass. Pen. 40721/2015; Cass. Pen. 41413/2015; Cass. Pen. 41486/2015; Cass. Pen. 41820/2015; Trib. Milano 7309/2015; Cass. Pen. 42368/2015; Cass. Pen. 42424/2015; Trib. Trento, 18 marzo 2015; Cass. Pen. 42876/2015; Trib. Milano, 28 ottobre 2015; Cass. Pen. 43425/2015; Cass. Pen. 44131/2015; Cass. Civ. 22710/2015; Cass. Pen. 44792/2015; Cass. Pen. 45051/2015; Corte di Appello Trento 186/2015; Cass. Pen. 45233/2015; Cass. Pen. 45270/2015; Cass. Pen. 46151/2015; Cass. Pen. 46979/2015; Cass. Pen. 47001/2015; Cass. Pen. 47002/2015; Cass. Pen. 46991/2015; Cass. Pen. 47751/2015; Cass. Pen. 48269/2015; Cass. Pen. 48376/2015; Cass. Pen. 48406/2015; Cass. Pen. 48408/2015; Cass. Pen. 48949/2015; Cass. Pen. 49817/2015; Cass. Pen. 48956/2015; T.A.R. Piemonte 1115/2015; Cass. Pen. 50042/2015; Cass. Pen. 50440/2015; Cass. Pen. 51000/2015; C.d.S. 5651/2015; Cass. Pen. 16/2016; T.A.R. Puglia 891/2016; Cass. Pen. 1021/2016; Cass. Pen. 1027/2016; Cass. Pen. 1036/2016; Cass. Pen. 2207/2016; Cass. Pen. 2536/2016; Cass. Pen. 2539/2016; Cass. Pen. 2544/2016; Cass. Pen. 2609/2016; Cass. Pen. 3545/2016; Cass. Pen. 3626/2016; Cass. Pen. 4325/2016; Cass. Pen. 4337/2016; Cass. Pen. 4340/2016; Cass. Pen. 4344/2016; Cass. Pen. 4347/2016; Cass. Pen. 4350/2016; Cass. Pen. 4495/2016; Cass. Pen. 4513/2016; Cass. Pen. 6681/2016; Cass. Pen. 7897/2016; Cass. Pen. 7921/2016; Cass. Pen. 8592/2016; Cass. Pen. 8877/2016; Cass. Pen. 8883/2016; Cass. Pen. 9215/2016; Cass. Pen. 9841/2016; T.A.R. Campania 990/2016; Cass. Pen. 10187/2016; Cass. Pen. 10188/2016; Cass. Pen. 10193/2016; Cass. Pen. 10721/2016; Cass. Pen. 11384/2016; Cass. Pen. 11388/2016; Cass. Pen. 11487/2016; Cass. Pen. 12205/2016; Cass. Pen. 12223/2016; Cass. Pen. 12257/2016; Cass. Pen. 12975/2016; Cass. Civ. 6897/2016; Cass. Pen. 14770/2016; Cass. Pen. 15261/2016; Cass. Pen. 17010/2016; Cass. Pen. 17202/2016; Cass. Pen. 17426/2016; Cass. Pen. 18200/2016; Trib Firenze civile, ud. 20 aprile 2016; Cass. Pen. 18777/2016; Cass. Civ. 9062/2016; Cass. Pen. 19144/2016; Cass. Pen. 19145/2016; Cass. Pen. 19152/2016; Cass. Pen. 19171/2016; Cass. Pen. 19208/2016; Cass. Pen. 20051/2016; Cass. Pen. 20067/2016; Cass. Pen. 20087/2016; Cass. Pen. 20129/2016; Cass. Pen. 20743/2016; Cass. Pen. 21572/2016; Cass. Pen. 21575/2016; Cass. Pen. 21808/2016; Cass. Pen. 22147/2016; Cass. Pen. 22837/2016; Cass. Pen. 22842/2016

 

Bibliografia: Zoppoli, Pascucci, Natullo: Commentario al D.Lgs. 81, Aggiornato al D.Lgs. 106/2009, 2010